Gốc tự do trong cơ thể, tác hại và cách hạn chế

Gốc tự do trong cơ thể được nhắc nhiều đến như là nguyên nhân chính gây ra những căn bệnh phổ biến hiện nay như: xơ vữa động mạch, Alzheimer, Parkinson, đục thuỷ tinh thể, tiểu đường, cao huyết áp không nguyên nhân, xơ gan, tai biến, ung thư….

Mục lục

Vậy gốc tự do là gì?

Gốc tự do là các nguyên tử hoặc phân tử có lớp quỹ đạo ngoài cùng chứa một điện tử (electron) hay một số lẻ điện tử.

Vì không cân bằng vềđiện tử mà vốn dĩ nó là số chẵn, nên gốc tự do luôn ở trạng thái bất ổn, dễ tạo ra phản ứng để chiếm đoạt điện tử của nguyên tử khác và lần lượt liên tiếp tạo ra chuỗi gốc tự do mới.

Nguồn gốc sản sinh ra gốc tự do trong cơ thể

Gốc tự do liên tục được sản sinh trong chuỗi phản ứng gồm ba phản ứng:

– Phản ứng sản sinh: phản ứng phân tách phân tử.

– Phản ứng truyền dẫn: chúng dễ phản ứng với một phân tử ổn định để tạo thành sản phẩm mới và một gốc tự do khác, sau đó lại tiếp tục phản ứng với các phân tử ổn định khác cho đến khi không còn tác nhân hoặc đến khi chúng bị hoàn toàn phá hủy.

– Phản ứng kết thúc:

là khi những phản ứng phụ phá huỷ gốc tự do hoặc làm chậm hoặc dừng phản ứng.

Tác hại

Theo các nhà nghiên cứu, gốc tự do hủy hoại tế bào theo tiến trình sau đây: trước hết, gốc tự do oxy hóa màng tế bào, khiến chất dinh dưỡng thất thoát, gây khó khăn trong việc tiếp nhận thực phẩm, dưỡng khí và thải chất cặn bã khiến tế bào không tăng trưởng, tu bổ, rồi bị phân hủy.

Nó sẽ gây nên những rối loạn các phản ứng và chuỗi phản ứng hóa học trong cơ thể, phá hủy màng tế bào, tiếp đó là các tổn thương như: biến đổi cấu trúc protein, ức chế các men, thay đổi nội tiết tố, tấn công vào nhiều bộ phận của cơ thể. Chúng là nguyên nhân thúc đẩy sự lão hóa và làm các bệnh lý sớm phát triển. Nếu không bị kiểm soát, kiềm chế, có thể dẫn đến các bệnh như xơ vữa động mạch, Alzheimer, Parkinson, đục thuỷ tinh thể, tiểu đường, cao huyết áp không nguyên nhân, xơ gan, tai biến, ung thư….

Làm thế nào để chống lại gốc tự do?

Khoa học đã chứng minh việc vô hiệu hóa các gốc tự do và phục hồi các tế bào bị tổn thương bằng các chất chống oxy hóa sẽ tăng cường hệ thống miễn dịch, ngăn ngừa bệnh tật và làm chậm quá trình lão hóa.

Để bảo vệ chính mình, cơ thể luôn tự sản sinh ra các cơ chế chống oxy hóa thiết yếu, nhưng chúng dần trở nên kém hiệu quả do tuổi tác càng cao cũng như số lượng gốc tự do ngày càng sản sinh như vũ bão do stress (căng thẳng thần kinh, chấn thương tâm lý…), tác động của môi trường sống (tia phóng xạ, tia tử ngoại, các bức xạ có năng lượng cao, các chất độc hại do ô nhiễm môi trường…), thức ăn chứa nhiều độc tố hoặc ăn uống không đủ chất dinh dưỡng, khoáng chất, vitamin v.v.

Do đó cần bổ sung chất chống ôxi hóa từ các sản phẩm hoặc thực phẩm bên ngoài cơ thể. Việc cung cấp đủ chất chống oxy hoá cho cơ thể hàng ngày và lối sống lành mạnh là một việc tối cần thiết với mỗi chúng ta.

Tác hại của tế bào bị oxy hoá đối với cơ thể

Cụ thể:

– Hạn chế các yếu tố sinh ra gốc tự do: khói bụi, ánh nắng, phóng xạ, rượu bia, nước ngọt, khói thuốc lá, hóa chất, chấn thương, nhiễm khuẩn, căng thẳng thần kinh, các món nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng hộp, đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều đường…

– Tăng cường bổ sung chất chống ôxy hóa:

Từ việc ăn, uống đúng cách và lựa chọn đúng chủng loại thực phẩm tốt cho cơ thể là điều bạn nên làm mỗi ngày. Nên ăn các loại thảo dược, trái cây và rau củ quả. Uống nhiều nước ion kiềm giàu hydro (từ máy lọc nước ion kiềm giàu Hydro) giúp chống lại các gốc tự do trong cơ thể nhờ tính kiềm mạnh đồng thời có chứa nhiều các phân tử khí hydro (H₂) cung cấp điện tử cho các gốc tự do dạng hydroxyl (OH) là chất đang thiếu điện tử. Bạn nên uống nhiều nước ion kiềm giàu hydro với chỉ số chống ôxy hóa: Hydro hoạt tính ~1500 ppb.

– Thường xuyên luyện tập đều đặn về trí tuệ và thể lực, giữ tinh thần luôn lạc quan yêu đời, hạn chế tối đa căng thẳng, sinh hoạt điều độ. Ngủ đủ giấc (7- 8 tiếng/ngày).